25/05/2016 - 17:32
Het schilderij ‘Heilige Hiëronymus’ - uit de entourage van Antoon Van Dijck - pronkt voortaan in de Van der Meerezaal. Het schilderij werd vakkundig gerestaureerd door de Academie voor Schone Kunsten van de Universiteit Antwerpen en kwam in oktober 2016 terug naar het Maagdenhuismuseum.
Professor Griet Blanckaert, verantwoordelijke voor de afdeling schilderkunst, opleiding Conservatie- Restauratie, Faculteit Ontwerpwetenschappen, Universiteit Antwerpen leidde de restauratie in goede banen.
Auteurschap
Antoon Van Dijck (1599-1641) maakte een hele serie “Hieronymussen”, waarvan gezegd wordt dat het jeugdwerken zijn: het exemplaar in Rotterdam dateert 1618-20, idem voor die van Stockholm, die van Dresden wordt gesitueerd rond 1620. Hij is dan dus 19-21 jaar. Er is nog een “Hieronymus” in de Collectie Heinz Kusters in Kreuzlingen (CH) en in het Paleis Liechtenstein in Wenen. Qua compositie, opbouw en ‘look’ komen die werken sterk overeen.
Situeert onze Hieronymus zich in dat rijtje? Is het werk in dezelfde periode te dateren? Had de jonge Van Dijck -als prille twintiger- al een entourage of navolgers? Wie zou het dan geweest kunnen zijn, misschien wel iemand uit het atelier van Rubens? Van Dijck had sinds 1615 ook een eigen atelier en wordt “vrijmeester in de St-Lucasgilde” in 1618, maar blijft tot 1621 samenwerken in het atelier van Rubens…
Het lijkt er sterk op dat de maker van ons werk de andere versies van de “Hiëronymus” toch gekend/gezien moet hebben - want de elementen van de composities komen zeer sterk overeen, zelfs de fysieke gelijkenissen van het model zijn opvallend. Wat er op zou kunnen duiden dat het toch in de zelfde reeks gemaakt is en waarom dan niet door Van Dijck zelf – of onder zijn goedkeurend oog?
Wie schilderde nu "De Heilige Hiëronymus"?
Er bestaan twijfels over het beroemde werk "De Heilige Hiëronymus" van het Maagdenhuismuseum. Is het schilderij echt door Antoon Van Dijck gemaakt of door iemand uit zijn omgeving. Maar door wie dan? Het is tot heden toe nog een raadsel.
Wetenschappelijk onderzoek toont nu wel aan dat er duidelijke verschillen zijn tussen het Antwerpse schilderij van Hieronymus en andere werken die Van Dijck van Hiëronymus schilderde, onder andere bewaard in Stockholm en Rotterdam.
Zo is er een duidelijke onderscheid qua attributen, kwaliteit, stijl en afmetingen. De algemene sfeer, de bebaarde man die model stond en enscenering echter zijn in beide composities zeer vergelijkbaar. Ook na recent technisch onderzoek komen verschillen aan het licht met ons schilderij: Van Dijck gebruikte een ander soort grondverf en andere kleurpigmenten... Het onderzoek bevestigt wel dat ons schilderij uit het midden van de 17de eeuw stamt.
De conclusie is dus dat onze Hiëronymus jammer genoeg allicht niet door Van Dijck zelf geschilderd is maar door iemand uit zijn entourage.
